Ինչո՞ւ է շտապում Ալիևը, որովհետև ինքն ունի հովանավորներ ու հենարաններ, որոնք գնալով թուլանում են
Lragir.am-ի զրուցակիցն է ԱԺԲ խորհրդի անդամ Վահե Գասպարյանը
Պարոն Գասպարյան, Տեղ գյուղի ուղղությամբ հարձակում տեղի ունեցավ, ինչպե՞ս եք գնահատում իրավիճակը։
Այն, ինչ տեղի է ունենում Տեղ գյուղում, 44-օրա պատերազմի և հետպատերազմյան բոլոր զարգացումների տրամաբանական շարունակությունն է։ 44-օրյա պատերազմի նպատակն Արցախը չէր միայն, նպատակը Արցախից բացի Հայաստանի՝ որպես պետությանն վերացումն էր և Հարավային Կովկասում մոսկովյան պայմանագրի ստատուս քվոյի ոչ միայն վերականգնումը, այլ այն փոփոխելն ի օգուտ ռուս-թուրքական դաշինքի։ Այսինքն՝ ցամաքային կապ, Հայաստանի կլանում և այլն։ Ինչո՞ւ է շտապում Ալիևը, որովհետև ինքն ունի հովանավորներ ու հենարաններ, որոնք գնալով թուլանում են։ Այսինքն՝ պուտինյան ռեժիմ, Էրդողանի ռեժիմ, Նեթանյահուի ռեժիմ։ Բոլոր երեքն էլ թուլանում են և լուրջ խնդիրներ ունեն։
Ալիևը հասկանում է, որ այս հնարավորությունների պատուհանը փակվում է, և հաշված շաբաթներ ու ամիսներ են մնացել, որ ինքը հասցնի անել։ Եթե ոչ, ապա ոչ միայն այլևս չի կարողանա, այլև նույնիսկ արածը կարող է կորցնել, այսինքն՝ պատերազմի արդյունքները։ Եվ արդեն ինքը կարող է հայտնվել մեղադրյալի աթոռին՝ որպես ռազմական հանցագործ։
Պատահական չէ, որ Տեղ գյուղի իրադարձություններին նախորդեցին երկու հետաքրքրիր զարգացումներ։ Առաջին տիկին Աննա Հակոբյանը այցելեց Սյունիք, այդ նույն գյուղում, որտեղ եղել է Աննա Հակոբյանը, մի քանի օր անց հայտնվում են ադրբեջանցի իբր մոլորված զինվորականներ։ Երկրորդը, Տեղ գյուղի իրադարձություններից բառացիորեն մեկ օր առաջ Հայաստանում Ռուսաստանի դեսպան Կոպիրկինն ասում է, որ ՀԱՊԿ-ը պատրաստ է հաջորդ օրը լինել Հայաստանում, եթե Հայաստանը տա իր համաձայնությունը։
Տեղ գյուղի զարգացումներից ժամեր անց մենք տեսնում ենք ոչ անհայտ Պեգովի գրառումը տելեգրամյան ալիքում, ով մեղադրում է հայկական կողմին՝ ասելով, որ հայ զինվորներն են սադրել ադրբեջանցիներին և ասելով, որ պատահական չէ, որ այս ամենը տեղի է ունենում այն ժամանակ, երբ Հայաստանի պաշտպանության նախարարը գտնվում է Բրյուսելում ՆԱՏՕ-ի հանդիպմանը, և որ ԵՄ դիտորդների ներկայությունը ևս նպաստում է անկայունությանը։ Այսինքն՝ մենք տեսնում ենք մի ամբողջ գործողությունների համալիր, որոնք ունեն երկու նպատակ։ Տեղ գյուղը գտնվում է Բերձորի միջանցքի շրջանում։ Այսինքն՝ նպատակն է Բերձորի միջանցքը վերջնականապես վերացնել։ Եվ պատահական չէ, որ վերջերս լուր եղավ, որ Արցախ տանող այլընտրանքային ճանապարհն ականապատվել է։ Այսինքն՝ գետտոյացնել Արցախը և ստիպել Արցախի մեր հայրենակիցներին ինտեգրվել Ադրբեջանի հետ։
Երկրորդ, արդեն գետնի վրա զբաղվել հայ-ադրբեջանական ոչ թե պետական, այլ փաստացի սահմանի սահմանազատմամբ, որը ոչ այլ ինչ է, եթե ոչ պետական դավաճանություն, որորվհետև սա պետական սահման չէ և չի եղել երբևիցե։ Սա խորհրդային ժառանգություն հանդիսացող ներքին ադիմինստրատիվ սահման է, որը գոյացել է Հայաստանի Հանրապետության հանդեպ ռուս-թուրքական ագրեսիայից հետո։ Եվ պատահական չէ, որ ինֆորմացիա տարածվեց, որ դեռևս անցած տարվա օգոստոսին Հայաստանի և Ադրբեջանի իշխանությունների միջև ինչ-որ պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել, որը հայ հանրությունից թաքուն է պահվում։ Համաձայն այդ պայմանավորվածության՝ հիմա գետնի վրա ինչ-որ բանակցություններ են վարում, սահմանների ինչ-որ ճշտումներ են անում, հավանաբար ինչ-որ քարտեզների հիման վրա, որոնք Պուտինը տրամադրել է։ Խոսքն իհարկե ռուսական Գենշտաբում եղած 1991 թվականի քարտեզների մասին է, որովհետև Փաշինյան կոչվածը միշտ հղում է անում Ալմաթիի հռչակագրին, համաձայն որի՝ այդ պահի դրությամբ գոյություն ունեցող սահմանը հիմա փորձում են լեգիտիմացնել և ճանաչել որպես պետական սահման։
Այս տրամաբանությա՞մբ են առաջնորդվում, երբ թողնում են, որ Բաքվի զորքերն անարգել մտնեն ՀՀ տարածք։ Օրինակ՝ մարտի վերջին Տեղ գյուղ մտնելիս դիմադրություն չեղավ։
Այո։ Նույնիսկ եթե ինչ-որ դիմադրություն եղել է, ես ողջամիտ կասկած ունեմ, որ սա կարող է պայմանավորված սրացում լինի, որպեսզի հետո Նիկոլ Փաշինյանը, զոհերը վկայակոչելով, ասի՝ տեսեք, էլի զոհեր ունենք, ուզած-չուզած պիտի շուտ խաղաղությունը կնքենք, որպեսզի նոր զոհեր չլինեն։ Այնպես, ինչպես արեց 44-օրյա պատերազմի ժամանակ՝ Շուշին տամ, որ Ստեփանակերտը փրկեմ։ Սա նաև խնդիր ունի հեղինակազրկել Եվրամիության դիտորդների առաքելությունը և ճանապարհ բացել ՀԱՊԿ դիտորդների համար։ Իսկ ՀԱՊԿ դիտորդները գալու են կանգնեն Հայաստան-Ադրբեջան շփման գծի երկայնքով, որպեսզի հետո օգնեն ադրբեջանցիներին գետնի վրա լեգիտիմացնել խորհրդային սահմանները։ Փորձում են արագ ստորագրել այսպես կոչված խաղաղության պայմանագիրը, որն իրականում կապիտուլյացիայի վերջին արարը կլինի։
Նոյեմբերի 9-ի փաստաթուղթն, այնուամենայնիվ, դեռ կապիտուլյացիա չէ, քանի որ ընդամենը հայտարարություն է, միջպետական պայմանագիր չէ։ Եթե նոյեմբերի 9-ը լիներ միջպետական պայմանագիր, Ադրբեջանը հիմա հանգիստ կլիներ, բայց Ադրբեջանը հասկանում է, որ նոյեմբերի 9-ի փաստաթուղթն ընդամենը թղթի կտոր է, որը միջազգային հանրությունը չի ճանաչում որպես լեգիտիմ փաստաթուղթ։ Եվ ԱՄՆ Կոնգրեսի խորհրդականի վերջին գրառումը դրա վկայությունն է։ Մարդն ասել էր, որ այդ եռակողմ հայտարարությունը Հայաստանի մեջքի հետևում Մոսկվայի ու Բաքվի միջև գործարք է, որն ուժի ճնշմամբ պարտադրվել է Հայաստանին։ Հետևաբար, նրանք խնդիր ունեն հասնելու միջպետական պայմանագրի կնքմանը, որով արդեն կչեղարկվի միջազգային հանրության կողմից հայ-ադրբեջանական սահմանի վերաբերյալ ընդունված օրինական որոշումը, այն է՝ Ազգերի լիգայի որոշումը։
Լուծումը մեկն է, լուծումը Երևանում է լինելու։ Մեր գլխավոր ճակատը, խրամատը Երևանում է, նոր արհավիրքների դեմն առնելու միակ լուծումը Փաշինյան կոչված դավաճան սրիկայի օր առաջ հեռացումն է՝ իր խմբակով հանդերձ։ Ես տեսնում եմ, որ ժողովուրդը կամաց-կամաց սկսում է դա հասկանալ ու արթնանալ։ Ես կարծում եմ, որ մենք մոտենում ենք այն պահին, երբ ժողովուրդը կպոռթկա, մենք ականատես կլինենք ցասման, և Ազգային ժողովրդավարական բևեռն այդ ցասման ալիքը կղեկավարի և կտանի դեպի ազգային անցումային կառավարության ձևավորում։ Հայկական Նյուրնբերգը լինելու է, պետական դավաճանություն կատարող և ներկա, և նախկին կրեմլահպատակ բոլոր գործիչները և քաղաքական ուժերը կանգնելու են հայ ժողովրդի դատաստանի առջև։ Հայաստանը հռչակելու է Առաջին Հանրապետության իրավահաջորդություն, հայկական հարցը և դրա բաղկացուցիչ Արցախի հարցը լուծվելու է համաձայն ՀՀ ձեռքի տակ եղած իրավական օրինական փաստաթղթերի։
Հղում աղբյուրին՝