Ռուսներն էլ մեզ ասացին՝ մենք ձեզ պարտության կմատնենք, և դուք ստիպված կհամաձայնեք
Lragir.am-ի զրուցակիցն է «Մոդուս Վիվենդի» կենտրոնի ղեկավար Արա Պապյանը
-Պարոն Պապյան, վերջին օրերին Հայաստան այցելեցին Իրանի անվտանգության խորհրդի քարտուղարը, ԱՄՆ և ՌԴ հետախուզության ծառայությունների ղեկավարները, ի՞նչ նպատակ ունեին այս այցերը։
-Սա ցույց է տալիս, որ տարածաշրջանը, մասնավորապես, Հայաստանը կարևորվում է, և լրջագույն գործընթացներ են սպասվում։ Հայաստանի համար կա դրական բան, որովհետև հնարավորություններ են բացվում, բայց միաժամանակ այստեղ շատ վտանգներ կան, որովհետև եթե Հայաստանը չկարողանա ճիշտ քաղաքականություն իրականացնել, և շահերը բախվեն, կարող ենք և կորուստներ ունենալ։ Կարող ենք ենթադրել, որ հարցը հիմնականում վերաբերում է տրանսպորտային տարանցիկ միջանցքներին, Ռուսաստանի համար՝ Ռուսաստան-Ադրբեջան-Հայաստան-Թուրքիա գծով, Իրանի համար՝ Իրան-Հայաստան-Վրաստան գծով։ ԱՄՆ-ն ավելի շատ երկրորդ ծրագրի կողմնակից է, բայց որոշակի վերապահումներ կան այն առումով, որ պետք է Իրանի հետ հստակեցնեն շատ մանրամասներ։ Եվ մենք տեսնում են, որ այդ ամբողջ գործընթացները գնում են, փակ ինտենսիվ քննարկումներ ու բանակցություններ կան Իրան-ԱՄՆ ձևաչափով, իսկ Ռուսաստանի և Թուրքիայի ղեկավարներն էլ Իրան են այցելել, և կարծում եմ՝ նաև այդ հարցերն են քննարկվում։
Ես կարծում եմ՝ այս այցերի կենտրոնում Հայաստանն է՝ որպես կարևոր օղակ տարբեր միջազգային լուրջ ծրագրերի, ճանապարհների համար։ Հետևաբար, պետք է ճիշտ դիվանագիտություն վարել՝ կորուստներ չունենալու համար։ Օրինակ՝ եթե Հայաստանը շարունակի այս քաղաքականությունը, որը վարում է 44-օրյա պատերազմից հետո և փորձի համաձայնել Ռուսաստան-Թուրքիա ծրագրին, «միջանցքի» ծրագրին, հակասության մեջ կմտնի Իրանի և ԱՄՆ շահերի հետ։ Եվ այդ դեպքում խնդիրներ կունենանք։ Հետևաբար, առաջին հերթին մեր շահերից ելնելով՝ մենք ամեն ինչ պետք է անենք, որ գործի նախատեսվող ծրագիրը, այն է՝ Հնդկաստան-Իրան-Հայաստան-Վրաստան-Եվրոպա երթուղին։
-Օրերս Ալիևը, դիմելով Ռուսաստանին, պահանջել էր հասնել Արցախից հայկական զորքերի դուրսբերմանը և նշել, որ Հայաստանը պետք է մոռանա Արցախի կարգավիճակի մասին։ Եվ ահա, ՀՀ ԱԽ քարտուղարը հայտարարեց, որ Հայաստանի զինված ուժերի ստորաբաժանումները դուրս են բերվում Արցախից։ Ըստ նրա՝ Արցախում ռուս խաղաղապահների տեղակայումից հետո սա տրամաբանական քայլ էր։ Ինչպե՞ս եք գնահատում այս հայտարարությունը։
-Նոյեմբերի 9-ի հայտարարությունից հետո արդեն պարզ էր, որ Հայաստանից այլևս նորակոչիկներ չեն տարվելու Արցախ։ Եվ զորքերի դուրսբերումն այդկերպ է տեղի ունենում, ոչ թե զորամաս առ զորամաս է դուրս բերվում, որովհետև պատերազմի ավարտից 1-2 ամսվա ընթացքում դա տեղի էր ունեցել արդեն։ Մնացածը զորացրվում են, և նորակոչիկ չի գնում Արցախ։ Սա այն տրամաբանության մեջ է, որ Հայաստանի ղեկավարությունն անվերապահորեն Արցախն ընկալում է որպես Ադրբեջանի մաս։ Այս մարդկանց ուղեղում սա է տեղավորված, ես սա գնահատում եմ որպես սխալ և դավաճանական քայլ։ Իսկ Ռուսաստանն ապահովում է այս ամենի կատարումը, դրա համար էլ ես հղում կատարեցի նոյեմբերի 9-ի փաստաթղթին։ Այս ամբողջը այնքան Հայաստան-Ադրբեջան խնդիր չէ, ինչքան ռուս-թուրքական քաղաքականություն է։ Երբ մենք ասում ենք, որ Հայաստանը պետք է դուրս գա ռուս-թուրքական թակարդից, հակառակ դեպքում մեծ կորուստներ է ունենում, հենց սրա համար ենք ասում։ Հենց դրա համար ենք ասում, որ պետք է միջազգային խաղաղապահներ լինեն Արցախում։ Երբ Արմեն Գրիգորյանն ասում է՝ ռուս խաղաղապահներն Արցախում կատարում են իրենց աշխատանքը, որևէ փաստաթուղթ կարո՞ղ է ցույց տալ, որ Արցախում ռուս խաղաղապահներ կան։ Արցախում կա ռուսական զորախումբ, այնտեղ խաղաղապահներ չկան, որևէ մեկը ռուսներին նման մանդատ չի տվել, հո հայտարարելով չէ։
Այսինքն՝ ռուսներն իրականացրել են իրենց ծրագիրը, ստեղծել են մի իրավիճակ, որպեսզի մենք չկարողանանք մերժել իրենց առաջարկը՝ Արցախ զորք մտցնելու վերաբերյալ։ Մենք դա մերժում էինք տարիներ շարունակ, ասում էինք՝ դրա կարիքը չկա, մենք խաղաղությունը պահում ենք։ Իրենք էլ ասացին՝ մենք ձեզ պարտության կմատնենք, և դուք ստիպված կհամաձայնեք։ Լավրովի պլանը հենց դա է։ Իրենք զորքը մտցրեցին և այդ կարթից կախ են պահում և Հայաստանը, և Ադրբեջանը։ Սա ռուս-թուրքական համաձայնեցված ծրագիր է։
Հղում աղբյուրին՝